زانوی پرانتزی

زانوی پرانتزی یا ژنوواروم یکی از اختلالات شایع زانوها است.

اگر به هر دلیلی فاصله بین زانوها افزایش یابد، درحالی که قوزکها به هم چسبیدهاند پای پرانتزی (ژنوواروم) نامیده میشود.

عواملی که باعث پای پرانتزی یا ژنوواروم میگردند عبارتند از:

• عدم هماهنگی در صفحه رشد (در کودکان)
• چاقی یا وزن زیاد
• زود راه افتادن کودک
• استفاده از کهنه زیاد (پوشاک زیاد) برای بچه
• کوتاهی عضلات نیم غشایی و نیم وتری
• ضعف عضله دوسر رانی
• بیمارییهای که باعث کاهش ماده معدنی استخوان میشوند.
• بیماری راشیتیسم و استئومالاسی 
• به دنبال ضربات وارده (به ویژه به صفحه رشد
• پارگی رباطهای زانو
• شکستگیهای انتهایی استخوان ران که منجربه بد جوش خوردن شده اند.
• شکستگی قسمت فوقانی استخوان درشت نی (به علت بد جوش خوردن)
• بیماری پاژه استخوان
• آرتریت روماتویید

پرانتزی شدن در اطفال

پاپرانتزی در نوزادان و کودکان تا دو سالگی تا درجاتی طبیعی است و حداکثر مقدار آن در سن ۱۲ تا ۱۸ ماهگی است یعنی سنی که کودک شروع به راه رفتن می کند و هرچه کودک زودتر راه بیفتد شدت آن بیشتر است.

در حالت ایستاده هنگامی که قوزک های داخلی مجاور یکدیگر قرار می گیرند اگر ساق ها کمانی شکل باشند زانو ها از هم فاصله پیدا میکنند که اصطلاحا به آن پای پرانتزی می گویند و بسته به شدت بیماری مقدار آن متفاوت است.

بسیاری از نوزادان با توجه به وضعیت قرار گیری در رحم با زانو پرانتزی به دنیا می آیند.

معمولا، این مشکل جای هیچ گونه نگرانی ندارد و وقتی کودک بزرگتر شد، پرانتزی بودن پا برطرف می شود.

پای پرانتزی در کودکان زیر دو سال طبیعی است و به آن نوع فیزیولوژیک می گویند. این نوع تغییر شکل پا خود به خود برطرف می شود و نیازی به درمان ندارد. البته پدر و  مادر ها باید آگاه باشند که اگر پای پرانتزی در کودک آن ها شدید بود و یا اگر پس از سن ۲- ۳ سالگی باقی ماند باید به متخصص مراجعه کنند چون در بعضی از موارد علت زانوی پرانتزی کودک مرضی است که نیاز به درمان پیدا می کند.

یکی از علل پای پرانتزی مرضی در کودکان راشیتیسم است که در اثر کمبود ویتامین دی می باشد و با تجویز  ویتامین D درمان می شود.

باید توجه داشت که نوعی بیماری راشیتیسم مقاوم به ویتامین D داریم که درمان خاص خود را دارد.

سایر علل پای پرانتزی در کودکان بعضی بیماری های ژنتیک و ارثی، ضعف عضلات خارج زانو و قوی تر بودن عضلات داخلی زانو نسبت به سمت خارج آن و عارضه بعضی از شکستگی های ساق یا ران بچه ها که روی صفحه ی رشد اثر می گذارد است.

در مواردی که علت عارضه شکستگی باشد، به دلیلی سمت داخل صفحه رشد در انتهای ران یا ابتدای ساق رشد طبیعی خود را از دست میدهد و چون در سمت خارج رشد آن طبیعی یا بیش از حد سمت داخل می باشد ،کم کم با رشد ساق ها پرانتزی می شوند . البته نباید فکر کرد که در همه شکستگهای ساق و یا ران این امر پیش می آید. شکستگی اگر در صفحه رشد و یا مجاور آن باشد احتمال این امر بیشتر است. در این موارد بایستی به ارتوپد مراجعه کرد و جهت آن ها اقدامات درمانی را انجام داد.

پای پرانتزی درموارد فیزیولوژیک و راشی تیسم، قرینه یعنی دو طرفه می باشد. اگر یک طرفه بود قضیه جدی تر است و نیاز به درمان دارد.

درمان موارد مرضی در بچه ها تجویز کفش طبی یا زانوبندهای مخصوص است ، اگر اصلاح نشد و یا بدتر شد، اعمال جراحی را پس از اتمام سن رشد انجام میدهیم ، البته در بعضی از موارد خاص می توان اعمال جراحی را قبل از پایان سن رشد انجام داد.

به خاطر پای پرانتزی، نباید فعالیت کودک را محدود کرد . با ورزش پای پرانتزیبهتر نمی شود.

اگر پای پرانتزی بماند باعث درد قسمت داخلی زانو و آرتروز داخل زانو خواهد شد. پای پرانتزی در نوجوانان ممکن است دردناک باشد.

نحوه درمان زانوی پرانتزی  

به یاد داشته باشید که دیدن زانوی پرانتزی در نوپایان و کودکان زیر سه سال طبیعی است.

با این وجود، اگر بعد از سه سالگی، زانوی پرانتزی هنوز در کودکتان وجود داشت، یا نوجوان یا فرد بالغی با پاهای پرانتزی هستید، باید به دنبال درمان آن باشید.

دانستن چگونگی درمان پای پرانتزی در نوجوانان و افراد بالغ بسیار مهم است زیرا بدین معنی است که مشکل جدی تری معمولا وجود دارد که باید مورد ملاحظه قرار گیرد. علاوه بر این، اگر پای پرانتزی بدون درمان بماند، منجر به بیماری جدی تری مانند التهاب مفاصل می شود.

ارتز یا بریس

ارتزهای ارتوپدی زیادی وجود دارد که می توانند برای درمان زانوی پرانتزی به کار روند. با این وجود، این ارتز در صورتی که در سن درست به کار روند، بیشترین تاثیر را در تصحیح بدشکلی زانو خواهند داشت.

ارتز ها معمولا برای افراد بالغ مبتلا به زانوی پرانتزی توصیه نمی شوند زیرا رشد آنها به اتمام رسیده است.

این ارتز ها اکثرا برای کودکان خردسال سودمند هستند که هنوز رشد زیادی در پیش دارند.

همین طور بریس هایی وجود دارد که می توانند به افراد بالغ مبتلا به زانوی پرانتزی کمک کنند. این نوع ارتز ها، زانو بند کاهش دهنده بار نامیده می شوند. این ارتز ها در کاهش درد و دیگر علائم ناراحت کننده مرتبط با زانوی پرانتزی مرتبط هستند.

با این وجود، این ارتز ها تاثیر کمی در تصحیح پای پرانتزی در افراد بالغ دارند.

تمرینات ورزشی

تمرینات ورزشی تمرینات برای پاهای پرانتزی معمولا به تقویت عضلات در ناحیه ران و زانوان کمک می کنند.

تمرینات تقویت پا اغلب توصیه می شوند زیرا می توانند میزان فشار تحمیلی بر روی تاندون ها و مفاصل را کاهش دهند.

یک تمرین دیگر برای پاهای پرانتژی، ماساژ درمانی است. این کار معمولا توسط یک فیزیوتراپیست مجرب انجام می شود و درمانی ادامه دار است. تمرینات ماساژ درمانی اغلب برای کودکان خردسال توصیه می شود تا بزرگسالان. تمرینات تقویت عضلات داخلی ران نیز می توانند سودمند باشند.

اگر عدم توازنی در این گروه از ماهیچه ها وجود داشته باشد ممکن است منجر به پای پرانتزی شود.

برای فهمیدن این که عضلات داخلی رانتان ضعیف هستند، به سادگی سعی کنید در حالت نشسته زانوهایتان را به هم نزدیک کنید. اگر انجام این کار برایتان دشوار باشد، نشانه ضعف عضلات داخلی ران است که توسط اجرای تمرینات گوناگون در طی مدت زمان مشخصی قابل تقویت هستند.

جراحی

جراحی اولین گزینه برای درمان زانوی پرانتزی نیست. با این وجود، جراحی اغلب در موارد شدید بیماری توصیه می شوند.

جراحی تنها راه برای تصحیح کامل زانوی پرانتزی در افراد بالغ است.

رایج ترین شکل جراحی، استئوتومی یا برش استخوان است. در صورت انجام جراحی، فیزیوتراپیست به شما برای آمادگی قبل جراحی و بهبود پس از آن کمک می کند.

فیزیوتراپیست شما برای مدیریت درد، بهبودی سریع و بازیابی توانایی راه رفتن و بازگشت به فعالیت جسمی کمک می کند.