سندرم گيلن باره
آتروفی عضلانی نخاعی
فوریه 28, 2019
سندرم گيلن باره (Gillan_Barre Syndrome) نوعی نوروپاتی محيطيست كه باعث نارسايی عصبی-عضلانی حاد ميگردد. درواقع اختلال نادريست كه در اثر حمله ی سيستم ايمنی بدن به اعصاب محيطي (آسيب به غلاف ميلين در اطراف اعصاب) ايجاد ميشود.
از طرفی شايعترين علت فلج حاد عمومی بدن به شمار ميرود.
علائم سندرم گيلن باره
شروع پيشرونده ی ضعف اندامها كه در طول ۴ هفته به حداكثر ميزان خود ميرسد. (فلج تصاعدی و ضعف در دست و پا
كه كم كم به تنه ميرسد)
به دنبال ابن حمله احساس ضعف در ماهيچه، بيحسي، گزگز و گاهي اوقات فلج ديده ميشود.
سوزش و حالت خواب رفتگی ناگهانی در پا و انتقال اين حس در نقاط مختلف بدن يكی از علائم بارز اين بيماريست كه ممكن است با بی حسی در پا همراه باشد.
معمولا بيحسی و ضعف در پا شروع ميشود و اغلب در عرض مدت كمی حدود چند روز يا چند هفته به قسمتهای بالايی
بدن كشيده ميشود و بازوها و اندام فوقانی ضعيف و بيحس ميشود.
در موارد شديد در یک سوم از بيماران دستگاه تنفسی نیز درگير شده، تا حدی كه برای تنفس نياز به دستگاه ميباشد.
ضعف اغلب كل اندامهای پروگزيمال و ديستال را درگير ميكند.
در موارد كميابي اين بيماری قلب را تحت تاثير قرار ميدهد.
اختلال عملكرد سيستم عصبی خودكار (اتونوم) كه منجر به علائمی مثل تاكيكاردي، افزايش فشار خون يا آريتمی ميگردد.
اعصاب جمجمه ايی هم ميتوانند درگير شوند كه علائم آن عبارتنداز: ضعف صورت، فلج بولبر، اختلال حركتي چشم
علت ابتلا به سندرم گيلن باره
بعلت این بیماری ارثی نبوده و علت واقعی آن نامشخص (ايديوپاتيك) ميباشد.
با اين حال حدود نيمی از موارد آن به دنبال عفونت ويروسي يا باكتريايی (باكتري كامپيلوباكتر) مثل سرماخوردگی، آنفولانزا، هپاتيت عفوني-ويروسی و … مبتلا می شوند.
تشخیص سندرم گيلن باره
پزشك با ديدن علائمی مانند ضعف يا مورمور شدن پاها به اين بيماري شک ميكند سپس آزمايشهايی مثل گرفتن مايع مغزی_نخاعی از قسمت پشت انجام ميشود.
همچنين دو آزمايش ديگر نيز انجام ميشود:
بررسي الكترونيكي عضله، آزمايش سرعت هدايت عصبی براي بررسی نحوه ي ارسال پيامها از طريق اعصاب به دستها و پاها
تشخيص افتراقي انواع GBS :
پلی راديكولو نوروپاتي التهابي حاد دميلينه كننده (AIDP)
علائم حسي و ضعف عضلاني كه اغلب با ضعف اعصاب مغزي و درگيري سيستم اتونوم همراه است.
اختلال آكسوني حركتي حاد (AMAN)
ضعف عضلاني مجزا بدون علائم حسي در كمتر از ۱۰ %بيماران درگيري اعصاب مغزي چندان شايع نيست.
اغلب موارد در آسيا و آمريكاي مركزي و جنوبي ديده ميشود و گاهي به آن سندرم فلج كننده ي چينيها گفته ميشود.
نوروپاتی آكسونی حسی حركتی حاد (AMSAN)
ضعف عضلاني شديد مشابه AMAN با اين تفاوت كه بيحسي هم وجود دارد
نوع فارانژيال-سرويكال-براكيال
ضعف عضلاني به ويژه در عضلات گلو، صورت، گردن و شانه
سندرم ميلر فيشر
آتاكسي، ضعف عضلاني چشمي و فقدان رفلكس، اما اغلب ضعف اندام وجود ندارد.
آنسفاليت ساقه ي مغزي بيكرستف (BBE)
– زيرشاخه ي سندرم ميلر فشر محسوب ميشود.
– افتالمو پلژی (فلج عضلات چشم)، آتاكسی، اختلالات سطح هوشياری، ممكن است با كاهش يا فقدان رفلكسهاي تاندوني
و علامت بابنسكي همراه باشد.
– روند اين بيماری مونوفازيك بوده اما اپيزودهاي راجعه هم در آن گزارش شده است.
پرخوابي آتاكسيك حاد
هماهنگي عضلاني در اين بيماري از بين ميرود و خوابآلودگي وجود دارد اما ضعف عضلاني نيست.
درمان سندرم گيلن باره
درمان فيزيوتراپی بیماری
اهداف فيزيوتراپی
- بازيابي استقلال بيمار با انجام وظايف روزمرهي خود
- استفاده از تمرينات قدرتی-عضلانی و انجام تمرينات به صورت صحيح تا حد امكان
- كشش عضلات منقبض شده و جلوگيري از پوسيدگي و كهنه شدن بافت نرم
- افزايش تعادل و هماهنگی
نقش فيزيوتراپی در بيمار سندرم گيلن باره را ميتوان به ۳ بخش تقسيم كرد:
فاز حاد
در فاز حاد بيماري، بخش زيادي از فيزيوتراپي براي مراقبت از دستگاه تنفسي بيمار است.
اگر بيماری در حين نفس كشيدن بر عضلات بينابينی تاثير بگذارد فيزيوتراپي به كار ميآيد.
همانطور كه اگر پرده ديافراگم تحت تأثير بيماري قرار گيرد بيمار به شدت احساس ناتوانی ميكند.
بنابراين در فاز حاد بيماری تمرينات تنفسي منظم، ضروری هستند.
مرحله ی ميانی توانبخشی
در اين مرحله توان يابی شروع ميشود.
- در اين مرحله تقويت عضلاني انجام ميگيرد.عمدتاً در انجام تمرينات عضلات تنفسي، هر بار حركات مقداري بيشتر
ميشوند. - بيماران مبتلا به بيماري GBS عمدتاً از درد شديد شكايت دارند كه ميتواند با استفاده از الکتروتراپی TENS و ساير تكنيكهاي كاهش درد درمان شود.
- اگر عضلات زياد در حالت منبسط نگه داشته شوند، خشكي عضله افزايش مييابد، بنابراين بايد طيف گسترده ای از
حركات غير فعال (كمكي) حداقل يك بار در روز انجام شود. - اگر ماهيچه هاي ضعيف در اطراف مفصل وجود داشته باشند و حركت بيش از حد انجام شود، مفصل ميتواند كاملا شل شده و بعدها دچار درد شود. انجام حركات بسيار كم نيز ميتواند باعث خشكي مفصل شود كه اين نيز تا حد زيادي دردناك است.
- در مراحل اوليه مهم است كه از مچ بند تثبيت كننده (رستينگ اسپلينت) كه در بازار موجود است استفاده كنيد.عضلات خشك ميتوانند بعدها هنگام راه رفتن و به ويژه هنگام بالا و پايين رفتن از پله ها موجب درد شوند و شما را تا حد زيادي خسته كنند.
- اگر مچ هاي پا و دست به اندازه كافي تحرك نداشته باشند دچار تورم ميشوند، بنابراين فشار خون بيمار مبتلا به سندرم گيلن باره در اين مرحله كنترل ميشود تا از تورم ناگهاني جلوگيري گردد. چنين بيماراني براي كنترل فشار خون و پمپاژ آن به قلب و همچنين جلوگيري از لخته شدن خون، جورابهاي الاستيك خاصي تهيه ميكنند.
- برخي بيماران كه عضلات شكم ضعيفي دارند ممكن است به شكم بندهاي طبي نياز داشته باشند. زماني كه بيمار در حال غلبه كردن بر اثري كه بيماري بر مفاصل داشته است ميباشد، در روند درمان بسيار مهم است. به خصوص مفصل شانه بر عضلات اطراف خود متكي است، بنابراين ممكن است بيمار در مراحل اوليه نشستن و پياده روي به بازوي پشتيبان نياز داشته باشد.
- نشستن درست در بیماران مبتلا به سندرم گيلن باره بسيار مهم است. در صورت لزوم ميتوان با كوسن، حوله يا بالش از ستون فقرات كمري حمايت كرد. طولاني شدن نشستن در حالي كه ستون فقرات شما قوز دارد ميتواند منجر به آسيب جزئي در مفاصل ستون فقرات گردد و ايجاد كمر درد كنند.
- كشش اندام ها از جمله دستها، پاها و ساق پا، تمام بدن (به خصوص به وسيله شيرجه زدن) كمك ميكند كه نه تنها عضلات محيطي بلكه عصبهاي مرتبط با آن نيز تقويت شوند و بهبود پيدا كنند. وظايف عملي روزمره كه شامل ورزش هستند، ميتوانند مفيد باشند. اين وظايف عبارتند از راه رفتن، نشستن، برخاستن، چرخيدن و غلت زدن در رختخواب، پوشيدن و درآوردن لباسها و غيره كه كمك ميكند بيمار به زندگی عادی بازگردد.
انجام توانبخشي در درازمدت
درمانی فوق العاده است زيرا بيمار مبتلا به سندرم گيلن باره ميتواند شنا كند بنابراين آب، بخش زيادي از وزن او را پشتيباني ميكند و همچنين ميتواند در برابر مقاومت جريان آب تمرين كند.
هر قدر تندتر حركت كند، حركت سختتر خواهد بود و هر قدر آرامتر حركت كند، وضعيت بهتري خواهد داشت.
آب درماني براي همه مناسب نيست، چرا كه گرمای آب براي برخي افراد بسيار زياد است.
- مهم است كه مراقب وضعيت قرار گرفتن بدن باشيد، چراكه ضعف ماهيچه ها ميتواند آن را تحت تاثير قرار دهد. اغلب
فيزيولوژيست در برطرف كردن اين مشكل و دادن مشاوره به بيمار نقش دارد. - ممكن است بيمار نياز به تمرين تعادل داشته باشد؛ زيرا درباره اهميت مچ پا در تعادل بدن آگاهي داريم. ممكن است
بيمار دريابد كه برای حفظ تعادل نياز دارد كفلها را حركت دهد. - همانطور كه بيمار پيشرفت ميكند، پزشكان برخی تمرينات در زمينه مهارتهای پيشرفته مانند بالا و پايين رفتن
پله ها و سطوح شيب دار، را تجويز ميكنند. - در حين تمرين مداوم مهم است كه كشش عضلاتي مانند ساق پا، همسترينگ و عضلات بازو كه در معرض خشك
شدن قرار دارند را حفظ كنيد تا از اين خطر جلوگيري كنيد. - آب درمانی، پياده روی، تمرين دوچرخه يا هر ورزشی كه ضربان قلب بيمار را بالا ببرد براي اطمينان يافتن از اينكه
وضعيت قلبي عروقي و تناسب بدني شما در وضعيت خوبي قرار داشته باشد، مهم است.
