فلج بل (Bell’s palsy) یا فلج بلز باعث ضعف ناگهانی در ماهیچه های صورت شده و منجر به افتادگی نیمی از صورت می شود.

لبخند شما کج شده و  چشم ها در سمتی که افتادگی رخ داده، در مقابل بسته شدن مقاومت می کند.

فلج بل که همچنین فلج صورت نامیده می‌شود، در هر سنی می‌تواند رخ دهد.

علت دقیق فلج بلز مشخص نیست، اما اعتقاد بر این است که به علت ورم و التهاب عصبی که عضلات یک طرف صورت را کنترل می‌کند ایجاد می‌شود.

ممکن است که واکنشی باشد که بعد از یک عفونت ویروسی رخ می‌دهد.

علت ایجاد فلج بل

گرچه دلیل اصلی فلج بل مشخص نیست، اغلب با عفونت ویروسی ارتباط دارد. ویروس‌هایی که با فلج صورت ارتباط دارند، ویروس‌هایی هستند که باعث:

• تب خال و تبخال تناسلی (هرپس سیمپلکس)
• آبله مرغان و شینگل(هرپس زوستر)
• مونونوکلئوز (اپشتن بار)
• عفونت سیتومگالوویروس
• بیماری‌های تنفسی (آدنوویروس‌)
• سرخک آلمانی (سرخچه)
• اوریون (ویروس گوشک)
• آنفولانزا (انفولانزای نوع B)
• بیماری دست و پا و دهان (ویروس کوکساکی)

در فلج صورت، عصبی که عضلات صورت شما را کنترل می‌کند، از یک کانال باریک استخوانی در مسیر صورت شما می‌گذرد، این عصب ملتهب و متورم شده که اغلب با عفونت‌های ویروسی ارتباط دارد.

علاوه بر عضلات صورت، این عصب اشک، بزاق، طعم و استخوان کوچکی در میانه گوش شما را تحت تاثیر قرار می‌دهد.

علائم فلج بل

نشانه‌ها و علائم فلج بل بطور ناگهانی ظاهر می‌شوند و ممکن است شامل:

• ضعیف شدن سریع عضلات یک طرف صورت که شدت آن از خفیف تا فلج کامل است، که در عرض چند ساعت تا چند روز رخ می‌دهد.
• افتادگی صورت و مشکل در ایجاد حالات چهره مانند بستن چشم‌ها یا لبخند زدن
• ریزش بزاق دهان
• درد در ناحیه فک یا داخل یا پشت گوش در طرف آسیب دیده صورت
• افزایش حساسیت به صدا در طرف آسیب دیده
• سردرد
• کاهش حس چشایی
• تغییر در مقدار تولید اشک و بزاق بدن
• در موارد نادر، فلج بلز می‌تواند بر عصب دو طرف صورت تاثیر بگذارد.

روش‌های تشخیص فلج بل

هیچ آزمایش بخصوصی برای فلج بلز وجود ندارد.

پزشک به صورت شما نگاه می‌کند و از شما می‌خواهد که با بستن چشم‌ها، بالا بردن ابرو، نشان دادن دندان‌ها و اخم کردن و حرکات دیگر، عضلات صورت تان را حرکت دهید.

دیگر مشکلات (مانند سکته مغزی، عفونت‌ها، بیماری لایم و تومورها) همچنین می‌توانند باعث ضعف عضلات صورت شده و عوارضی شبیه به عوارض فلج بلز ایجاد کنند.

اگر علت علائمی که در شما وجود دارد، مشخص نباشد، پزشک آزمایش‌های دیگری را توصیه می‌کند که شامل :

• الکترومیوگرافی (EMG)
• آزمایش‌های تصویربرداری

درمان فلج بل

بیشتر افرادی که دچار فلج بلز می‌شوند با یا بدون درمان، به طور کامل بهبود می‌یابند.

یک درمان مشخص که برای همه افراد مناسب باشد وجود ندارد، اما پزشک ممکن است برای تسریع روند بهبودی شما، داروها یا فیزیوتراپی را پیشنهاد دهد.

جراحی به ندرت یک گزینه درمانی برای فلج عصب صورت در نظر گرفته می‌شود.

فیزیوتراپی

انجام فیزیوتراپی باید بلافاصله پس از بروز فلج بل آغاز شود تا بیمار بتواند تا حد ممکن توانایی‌هایش را دوباره به دست بیاورد.

تنها کسانی که میتوانند در بهبود و یا بدتر کردن شرایط فردی که دچار آسیب عصب Facial شده اند کمک کنند  فیزیوتراپ ها هستند.

فیزیوتراپی فلج بل : در توانبخشی میتوان عصب را گرم کرد، ماساژبدهیم، از تحریک الکتریکی، اولتراسوند ، لیزر، کینزیوتیپ و تمرین و ورزش درمانی استفاده کنیم.

برای مبتلایان به فلج بل می‌توان از شیوه‌های مختلف فیزیوتراپی درمانی استفاده کرد.

البته، ضروری است که انجام فیزیوتراپی در اولین فرصت شروع شود. گزینه‌های موجود عبارتند از:

طب سوزنی

با استفاده از طب سوزنی مجموعه‌ خاصی از عصب‌ها و عضلات تحریک می‌شوند تا حالت طبیعی عضلات چهره حفظ شده، درد تسکین بیابد و تنش‌های موجود در عضلات رفع شوند. این شیوه احتمال آسیب‌های بیشتر به عصب‌ها را کاهش می‌دهد.

تحریک الکتریکی

تحریک الکتریکی برای بیمار مبتلا به فلج بل عبارت است تحریک گروه‌هایی از عضلات و عصب‌ها برای حفظ کشیدگی و حالت طبیعی عضلات و بهبود کارایی آن‌ها.

این روش میزان لاغری یا تحلیل رفتن عضلات را کم می‌کند.

در روش تحریک عصبی، برخی سیگنال‌های الکتریکی ارسال می‌شود که اساساً مشابه آن دسته از تکانه‌های عصبی هستند که یک عصب سالم به عضلات صورت می‌فرستد؛ گاهی اوقات به این روش تحریک نوروتروفیک هم گفته می‌شود.

پیلاتس بالینی

می‌توان با یک برنامه‌ تخصصی که با تمرکز بر حرکات کوچک تولید قدرت کرده و تعادل را به عضلات برمی‌گرداند، از دست رفتگی تعادل و هماهنگی را درمان کرد.

گرما درمانی

استفاده از کیسه‌های داغ تحت نظر فیزیوتراپ، به بهبود گردش خون در اطراف عصب‌ها و عضلات کمک می‌کند.

بیوفیدبک

به افراد کمک می‌کند تا با شناسایی و تمرکز بر عضلات درگیر، کنترل حرکت آن عضلات را دوباره به دست آورند. این روش آگاهی بیمار از وضعیت عضلات صورتش را افزایش می‌دهد.

سینکینزی

اگر چه اکثراً فلج بل به طور کامل بهبود می‌یابد اما در بعضی موارد ضعف همچنان باقی می‌ماند.

در این شرایط می‌توان احتمال داد که سینکینزی رخ داده است.

سینکینزی حرکت جمعی یا حرکت غیرارادی عضلات صورت است.

برای مثال، هنگام تلاش برای لبخند چشم جمع می‌شود یا هنگام بستن چشم دهان بالا کشیده می‌شود.

سینکینزی معمولاً در حدود شش ماه پس از بروز فلج بل رخ می‌دهد، البته می‌تواند خیلی زودتر از آن هم رخ دهد.

این مشکل در جاهایی از صورت که عضلاتشان ضعیف شده رخ می‌دهد و از لحاظ شدت از سطحی نامحسوس تا کاملاً آشکار را در برمی‌گیرد.

متأسفانه این ضعف می‌تواند با بدشکل کردن حالات چهره باعث خجالت بیمار شود.

اما با فیزیوتراپی می‌توان به طور اختصاصی به درمان این عارضه ناراحت کننده پرداخت.

در اینجا نکته مهم، شناسایی و رسیدگی زودهنگام به این عارضه و پایش دقیق آن است.

ورزش و حرکات اصلاحی

تمرینات صورت که متناسب با هر بیمار ارائه می‌شوند، بیش از همه به بهبود عملکرد صورت افرادی که در سطحی متوسط دچار فلج شده‌اند و همچنین موارد مزمن فلج بل کمک می‌کنند.

همچنین شواهدی وجود دارد که نشان می‌دهد تمرینات صورت در موارد حاد نیز عوارض فلج بل را کاهش می‌دهند.

ورزش دادن عضلات صورت

ورزش دادن صورت به شکل ملایم، باعث حفظ کشیدگی و حالت طبیعی عضلات صورت و کاهش ضعف عضلات می‌شود.

تمرینات ورزشی متناسب با نیازهای هر فرد طراحی می‌شوند.

این روش باعث بهبود هماهنگی و حفظ حافظه حرکتی می‌شود.

ماهیچه‌های فلج می‌توانند کوچک و کوتاه شوند، که منجر به انقباض دائمی آنها می‌شود.

یک فیزیوتراپ می‌تواند به بیمار آموزش دهد که چگونه عضلات صورت را ماساژ و ورزش دهد که به پیشگیری از این مشکل کمک کند.

زمانی که بیمار ورزش‌های مختلف صورت برای فلج بل را انجام می‌دهد، جلوی آیینه بنشیند.

ورزش‌های ابرو

⦁ به آیینه نگاه کنید و ابروهای خود را بالا ببرید، و در همان حالت به مدت ۱۰ تا ۱۵ ثانیه نگه دارید.
ابروهای خود را تا زمانی در این حالت نگه دارید که گوشه دهان یا گونه شما شروع به حرکت کند.
پیشانی خود را بالا کشیده تا چروک ایجاد شود.

⦁ نوک چهار انگشت خود را بروی ابروی درگیر فلج قرار دهید، با نوک انگشت تا ناحیه خط رویش مو را با ضربات محکم مالش دهید.

⦁ اخم کنید و سپس تلاش کنید تا ابروی خود را پایین بکشید.

ورزش‌های لب

⦁ هر دو لب خود را بسته و به آرامی به هم فشار دهید، درست مانند کودک در تصویر بالا. سپس آنها را رها کنید و دوباره به آرامی هر دو لب را به هم فشار دهید.
سعی کنید این ورزش فشردن لب‌ها را تا زمانی انجام دهید که پلک شما شروع به حرکت کند.
در طول این ورزش، برآرام کردن عضلاتی که در اطراف چشم‌ها است تمرکز کنید.
ابتدا حرکت چشم ممکن است رخ دهد.
بعد از اینکه به طور منظم این تمرین را انجام دادید، می‌توانید این حرکت لب را بدون درگیر شدن چشم انجام دهید.

⦁ هر دو لب خود را جمع کنید و برای مدتی لب‌ها را بهم فشار دهید.

⦁ لب فوقانی خود را حلقه کنید. سپس آنرا بالا ببرید و سعی کنید تا لب بالا را برجسته نگه دارید.

⦁ با کشیدن هر دو لب خود، حالت دندان قروچه بگیرید.

⦁ اکنون لبخند بزنید. در حالی که لبخند می‌زنید روی لبخند تمرکز کنید تا پلک شما درگیر این حرکت نشود. به چشم‌های خود نگاه کنید و پلک را پایین بیاورید. همچنین به عضلات گردن نگاه کنید و سعی کنید که هنگام لبخند زدن عضلات برجسته نشوند.

⦁ در ابتدا لبخند بزنید در حالی که دندان‌هایتان دیده نشود، سپس طوری لبخند بزنید که دندان‌هایتان دیده شود.

⦁ فعالیت‌هایی که نیاز به صحبت کردن دارند نیز به بهبود حرکت لب کمک می‌کند. تمرین صحبت کردن را با کلماتی مانند B,M,F و P به آرامی انجام دهید و با نگاه مداوم به آیینه آنها را تکرار کنید. در حالی که صحبت می‌کنید سعی کنید که چشم هایتان باز باشد.

⦁ هوایی که در دهان‌تان است را به بیرون فوت کنید. اکنون لب‌ها را در حالتی که هوا را به بیرون می‌دهید نگه داشته و مطمئن شوید که هیچ هوایی بیرون نمی‌رود. گونه‌های پف کرده خود را در همان حالت به مدت ۳ تا ۵ ثانیه نگه دارید.

ورزش‌های بینی

⦁ بینی خود را چروک کنید.

⦁ فین کنید.

⦁ از طریق سوراخ‌های بینی نفس عمیق بکشید و سعی کنید تا پره های بینی خود را باز کنید.

ورزش‌های چشم

⦁ چشم هایتان را بهم فشار دهید و آنها را باریک کنید انگار که می‌خواهید به خورشید نگاه کنید. مانند کودکی که در تصویر فوق می‌بینید، چشم تان را به آرامی ببندید.

⦁ به پایین نگاه کنید. گردن تان را مستقیم نگه دارید و بدون اینکه آنرا خم کنید به پایین نگاه کنید، اینکار به تمرین چشم و پلک ها کمک می کند.

⦁ انگشت اشاره خود را روی پلک بسته خود قرار دهید و از دست مخالف خود استفاده کنید و پلک را به سمت بالا بکشید. این تمرین کمک می‌کند تا پلک درگیر فلج بلز شل شده و از خشک شدن بیش از حد آن جلوگیری می‌کند.

⦁ پلک‌های خود را به آرامی به هم فشار دهید.

⦁ به آرامی با یک چشم چشمک بزنید و سپس با چشم دیگر این کار را انجام دهید. هنگام چشمک زدن چشم‌ها را بهم فشار ندهید.

⦁ بدون اینکه ابروهایتان حرکت کند، چشم‌ها را کاملا باز کنید. اگر در حال انجام این تمرین متوجه حرکت عضلانی نامناسب شدید، انجام آن را متوقف کنید.

ورزش‌های گردن و چانه

⦁ سر خود را به یک طرف و کمی به عقب کج کنید، سپس آنرا به مدت ده ثانیه نگه داشته و به آرامی به حالت طبیعی برگردانید. این کار را برای سمت دیگر نیز انجام دهید. این تمرین گردن عضلات گردن را کشیده و انعطاف پذیری آن را افزایش می‌دهد.

⦁ چانه خود را چروک داده و سفت کنید.

⦁ مانند یک بوکسور به سمت جلو بگیرید.

 

 

کلمات مرتبط :

فیزیوتراپی کودکان – فیزیوتراپی اطفال – فیزیوتراپی در خیابان جمالزاده – فیزیوتراپی در خیابان انقلاب – کلینیک فیزیوتراپی کودکان در تهران – فیزیوتراپی نوزادان در تهران