کایفوز

اگرچه اصطلاح دقیق پزشکی برای انحنا بیش از ۵۰ درجه هیپرکیفوز (قوز بیش از اندازه) است، اما افزایش انحناء مهره‌های صدری که منجر به گرد به نظر رسیدن بالای بدن می‌شود معمولاً و به اختصار کایفوز ، قوز یا گوژپشتی نامیده می‌شود.

انحنا یا قوز ۲۰ تا ۴۵ درجه مهره‌های صدری طبیعی است، ناهنجاری‌های ساختاری یا وضعیتی مقدار این انحنا را به خارج از این بازه تغییر می‌دهد.

انواع کایفوز

• کایفوز پوسچرال (وضعیتی)
• کایفوز شوئرمن
• قوز مادرزادی
• کایفوز( قوز) ناشی از بیماری زمینه ای

گوژپشتی وضعیتی

شایع‌ترین نوع گوژپشتی، کیفوز وضعیتی، معمولاً در دوران نوجوانی و با حالت اندامی نامناسب یا قوز کردن مشخص می‌شود و ارتباطی با ناهنجاری‌های شدید ساختاری ستون فقرات ندارد.

انحنا ناشی از گوژپشتی وضعیتی معمولاً گرد و هموار است و غالباً برای درمان قوز کمرهنگامی که از بیمار خواسته می‌شود تا صاف بنشیند یا بایستد و “قوز نکند”، برطرف می‌شود.

قوز پشتی (گوژ پشتی) وضعیتی در میان دختران شیوع بالاتری دارد. این عارضه به ندرت دردناک است و چون پیشرفت نمی‌کند، معمولاً مشکلی را در بزرگسالی به وجود نمی‌آورد.

کایفوز ( قوز) شوئرمن

این نوع از کایفوز به علت رشد نابرابر در صفحه رشد مهره ها اتفاق می افتد این شکل غیرطبیعی باعث می‌شود مهره‌ ها در جلوی ستون فقرات به یکدیگر نزدیک و در عقب از هم جدا شود.

به این ترتیب فضای معمول دیسک کم می‌شود و تحدب غیرطبیعی در بالای پشت بدن ایجاد می‌شود و بنابراین عارضه ایجاد شده در صورتی که قبل از پایان رشد اسکلتی درمان نشود همیشگی خواهد بود و برای درمان نیاز به جراحی دارد.

گوژپشتی مادرزادی

قوز پشتی مادرزادی زمانی رخ می‌دهد که ستون فقرات جنین در رحم مادر به طور طبیعی رشد نکند و استخوان‌ها چنان که باید شکل نگیرد یا چند مهره به یکدیگر جوش بخورد و بچسبد. گوژپشتی مادرزادی معمولاً به موازات رشد کودک تشدید می‌شود.

کایفوز به عنوان عارضه بیماری زمینه ای

مانند شرایطی که برای افراد مبتلا به پوکی استخوان یا دژنره شدن دیسک ها پیش می آید.

در افراد مبتلا به پوکی استخوان دیواره قدامی مهره ها دچار شکستگی های فشاری می شوند.

در افرادی که دچار دژنریشن دیسک ها هستند دیسک بین مهر ه ای در قسمت قدام بیش تر فشرده می شود که هر دوی شرایط گفته شده در هر دو بیماری منجر به ایجاد یک وضعیت مشابه یعنی کایفوز پاتولوژیک می شود.

کایفوز ( قوز ) ممکن است همراه با بیماری هایی همچون فلج مغزی ، اسپاینا بیفیدا ( ناهنجاری مادرزادی ستون فقرات ) ، اسکولیوز ( انحراف ستون فقرات ) ، دیستروفی عضلانی و یا حتی نرمی استخوان ناشی از کمبود ویتامین نیز بروز کند .

علائم کایفوز

• گرد شدن شانه‌ها
• قوز قابل مشاهده روی پشت بدن
• درد ملایم کمر و پشت بدن
• خستگی
• سفتی و خشکی ستون فقرات
• گرفتگی عضله‌های همسترینگ (عضله‌های پشت ران)

درمان

متوقف ساختن بیشتر شدن قوز و جلوگیری از بدشکلی هدف درمان گوژپشتی محسوب می‌شود.

پزشک نکته‌های زیر را هنگام تعیین درمان مناسب مد نظر قرار می‌دهد:

• سن کودک و وضعیت سلامت عمومی
• تعداد سال‌های باقیمانده رشد
• نوع گوژپشتی
• شدت انحنا یا قوز

درمان غیرجراحی

بیماران دچار گوژپشتی وضعیتی معمولاً تحت درمان غیرجراحی قرار می‌گیرند.

درمان‌های غیرجراحی برای از بین بردن قوز مبتلایان به نوع شوئرمن با زاویه کمتر از ۷۵ درجه نیز کاربرد دارد.

درمان‌های غیرجراحی مورد استفاده برای رفع گوژپشتی به شرح زیر است:

اسکن سه بعدی

پزشک گاهی صرفاً برای بررسی وضعیت قوز و اطمینان از تشدید نشدن آن دستور انجام اسکن سه بعدی می‌دهد و از بیمار می‌خواهد تا پایان دوره رشد در فواصل منظم برای اسکن مراجعه کند، چنانچه گوژپشتی تشدید نشود یا دردناک نگردد، درمان دیگری ضرورت ندارد.

بریس

استفاده از بریس به بیماران در حال رشد مبتلا به گوژپشتی شوئرمن توصیه می‌شود.

نوع بریس و ساعات استفاده روزانه از آن به شدت انحناء بستگی دارد.

پزشک بریس را همگام با بهبود وضعیت دستکاری می‌کند.

بریس معمولاً تا زمان متوقف شدن رشد و بلوغ اسکلتی بسته می‌شود.

ورزش درمانی و فیزیوتراپی

متخصص رژیم غذایی مناسب حاوی کلسیم و ویتامین D را توصیه می‌کند.

سنجش تراکم استخوان، به ویژه در صورت سابقه ابتلا اعضا خانواده به پوکی استخوان یا وقوع شکستگی در گذشته، از ضعیف شدن استخوان‌ها، شکستگی‌های فشاری و گوژپشتی متعاقب آن در بیماران مسن‌تر جلوگیری می‌کند.

تمرین‌ها و حرکت‌های اصلاحی خاص تحت نظر فیزیوتراپیست با تقویت عضله‌های شکم و پشت بدن به تسکین درد کمر و پشت بدن و بهبود حالت اندامی کمک می‌کند.

ورزش‌ درمانی برای کشش عضله‌های منقبض و گرفته همسترینگ و تقویت ناحیه‌ای از بدن مفید است که در اثر هم‌محور نبودن ستون فقرات آسیب دیده است.

ورزش های درمان گوژپشتی

کلمات مرتبط :

درمان کیفوز – فیزیوتراپی قوز پشت – فیزیوتراپی اطفال – فیزیوتراپی کودکان